Prace w ogrodzie zimą

Na zimę większość roślin przechodzi w stan spoczynku, ale Twój ogród nadal wymaga pielęgnacji! Przeprowadzimy Cię przez prace związane z ochroną i przygotowaniem ogrodu na najzimniejszą porę roku.

A snow-covered garden in winter

Prace w ogrodzie zimą: przygotowania do sezonu

Gdy temperatury spadają, ogród odpoczywa podczas zimowej przerwy – ale to nie znaczy, że nie ma żadnych prac do wykonania. Przygotowując ogród do zimy, rośliny doniczkowe należy przenieść lub zabezpieczyć przed pierwszymi silnymi przymrozkami. Uważaj na śnieg, który ma swoje zalety i wady: może chronić rośliny i krzewy przed szkodliwymi nocnymi przymrozkami w bezchmurne noce – ale gruby śnieg jest bardzo ciężki - może łamać oraz uszkadzać rośliny rosnące w ogrodzie. O ile rośliny zimozielone, takie jak bambus, wawrzyn czy tuja, nie mają problemu z lekkim lekką wartwą śniegu, cięższe osady należy strząsnąć lub zmieść. Stawy i szklarnie również powinny być wolne od śniegu.

A STIHL RM 448 TC petrol-driven lawnmower and other garden power tools stored neatly in a garage

Prace w ogrodzie zimą: przechowywanie narzędzi

Zalecamy ostrożne przechowywanie zimą urządzeń i elektronarzędzi, które nie są używane poza sezonem. Dokonaj krótkiego przeglądu robota koszącego, kosiarki, pilarki łańcuchowej i nożyc do żywopłotu oraz wyczyść je przed odłożeniem do pozasezonowego przechowywania.

Jeśli masz źródło wody w ogrodzie, warto umieścić je na liście pierwszych prac w ogrodzie zimowym, którymi należy się zająć: zakręć dopływ wody do kranu od wewnątrz, a następnie pozwól, aby kran płynął aż do całkowitego opróżnienia – w ten sposób upewnisz się, że w rurze nie pozostała woda, która mogłaby zamarznąć i spowodować pęknięcie. Opróżnij także wąż ogrodowy i przechowuj go wraz z konewkami w miejscu chronionym przed mrozem.

To dobry moment na zdemontowanie budek dla ptaków, usunięcie z nich starych gniazd i wyczyszczenie ich wrzątkiem – nie jest niczym niezwykłym, że ptaki gromadzą się w tych skrzynkach w celu uzyskania ciepła zimą, więc zadbaj o to, aby były wolne od szkodników i przyjazne.

Gdy na ziemi pojawi się mróz, zalecamy unikanie chodzenia po trawie podczas prac w ogrodzie zimowym. Ponieważ źdźbła zawierają dużo wody, po zamrożeniu mogą łatwo pęknąć pod ciężarem; będzie to widoczne zimą w postaci błotnistej ścieżki, a gdy zrobi się cieplej, pojawią się żółte ślady stóp.
Opadłe liście zapewniają naturalną izolację zimową.

Świetną wskazówką dotyczącą ogrodnictwa zimowego jest wykorzystanie jesiennych liści na ziemi na swoją korzyść. Utworzą świetną warstwę ochronną nad rabatami i pod krzewami, utrzymując wilgotność gleby i chroniąc ją przed mrozem. Wrażliwe i młode rośliny szczególnie czerpią korzyści z ochronnej warstwy liści na zimę, a pod krzewami można nawet zachować obfitą warstwę liści o grubości ponad 5 cm. Aby zapobiec wywiewaniu ich przez wiatr z powrotem do ogrodu, w razie potrzeby posyp liście ziemią.

Odmiany zimozielone, ale mrozoodporne, takie jak tymianek i lawenda, charakteryzują się lekką osłoną chrustu świerkowego lub jodłowego, która chroni przed parowaniem wody i wysuszeniem. Jeśli masz w swoim ogrodzie róże, usyp trochę ziemi lub połóż świerkowe zarośla, aby je chronić.

Kobieta sprząta liście na trawniku za pomocą akumulatorowej dmuchawy STIHL BGA 57

Przygotowanie ogrodu na zimę: usuwanie liści z trawnika

Trawnik zimą prawie nie dostaje powietrza, jeśli jest szczelnie przykryty – może jednak rozwinąć się na nim grzyb, co oznacza więcej pracy w przyszłości. Zamiast mozolnie grabić trawnik przed pierwszymi przymrozkami, sugerujemy zająć się tym zadaniem, używając kosiarki - opadłe liście z powodzeniem zbierzesz do kosza na skoszoną trawę. Gdy to zrobisz, kosz na trawę zapełni się mieszanką trawy i ściętych liści. Dzięki temu można uzyskać doskonały kompost lub wykorzystać uzyskany materiał jako ściółkę. Należy pamiętać, że liście dębu zawierają dużo kwasu garbnikowego i nie rozkładają się zbyt szybko; jeśli nie chcesz dodawać ich do kompostu, możesz ich użyć jako ściółki wokół rododendronów.

Liście nad grządkami i pod krzewami można rozprowadzić za pomocą grabi, ale dmuchawa do liści jeszcze bardziej ułatwi tę pracę. Przed rozpoczęciem kolejnego sezonu wszystko, co z nich pozostanie, będzie można kompostować.

Wszelkie warzywa zebrane przed zimą należy regularnie sprawdzać w miejscu ich przechowywania. Usuń zgniłe luz zapleśniałem warzywa tak wcześnie, jak to możliwe, zanim problem ten wpłynie na całe zbiory – to samo dotyczy warzyw zbieranych zimą. Przechowywane warzywa pozostają ładne i jędrne aż do wiosny, jeśli za każdym razem posypiesz je odrobiną piasku.

W przypadku wszystkich innych prac związanych z ogrodnictwem zimowym przygotowaliśmy przewodnik miesiąc po miesiącu.

Niektóre odporne na zimno rośliny kwitnące zimą

  • Kalina wonna  (Viburnum Ferreri)
  • Oczar wirginijski (Hamamelis virginiana)
  • Jaśmin ozimy (Jasminum nudiflorum)
  • Róża wielkopostna / Ciemiernik wschodni (Helleborus orientalis)
  • Ciemiernik biały (Helleborus niger)
  • Przebiśnieg (Galanthus nivalis)
  • Rannik zimowy (Eranthis hyemalis)
  • Wiśnia różowa (Prunus subhirtella Autumnalis)
  • Wrzosiec krwisty (Erica carnea)
  • Mahonia pospolita (Mahonia aquifolium)
Zbliżenie na kwiaty przebiśniegów

Prace w ogrodzie zimą: co robić w grudniu

Tak długo, jak pogoda jest łagodna i nie są prognozowane przymrozki, mocne okazy doniczkowe, takie jak oleander i agapant, można pozostawić na zewnątrz. Należy jak najdłużej zwlekać z wprowadzeniem tych roślin na zimę, ponieważ zbyt ciepłe i ciemne zimowe siedlisko jest dla nich niesprzyjące. Odmiany śródziemnomorskie łatwo znoszą temperatury około 0°C, a wytrzymałe oleandry i oliwki wytrzymują nawet temperatury do -4°C. W związku z tym rośliny te na ogół mogą przetrwać pierwsze przymrozki na zewnątrz, jeśli trzymane są blisko domu i przykryte prześcieradłem lub folią bąbelkową.

Zwykle po pierwszych przymrozkach robi się ponownie ciepło, często nawet do grudnia – wtedy nie ma się czym martwić. Jednak zawsze miej oko na prognozę pogody: jeśli nadchodzi nowy lub przedłużający się okres mrozów, to czas, aby przenieść doniczki do osłoniętego przed zimnem miejsca.

Porządkowanie grządek z różami to kolejna grudniowa praca ogrodnicza: posyp je warstwą ziemi lub ściółki z kory. Drzewa iglaste, krzewy bukszpanowe, bambus, wawrzyn i inne rośliny drzewiaste są same w sobie odporne, jednak jeśli uprawiasz je w doniczkach, będą wymagały ochrony na zimę, aby zapobiec wysychaniu, a także długotrwałemu zamrażaniu i rozmrażaniu, które może uszkodzić korzenie. W tym celu pojemniki należy ułożyć na styropianie i owinąć je jutową płachtą lub folią bąbelkową. Nie zapomnij o podaniu wody w dni bez mrozu; w końcu rośliny zimozielone kontynuują transpirację zimą, ale gleba nie dostarcza wody, gdy jest mróz.

Nie przycinaj zbyt mocno zwiędłych pędów. Chociaż często pękają na zimę, tworzą użyteczną luźną osłonę ochronną nad kwietnikami, a także zapewniają schronienie wielu owadom. Wyjątkami od reguły są liliowce, astry, pelargonie, funkie i alokazje, ponieważ ich miękkie liście łatwo gniją; przytnij je kilka centymetrów nad poziomem gleby.

Trawa pampasowa to popularna roślina ogrodowa, która niestety bardzo cierpi z powodu wilgoci w zimie. Zbierz jej długie liście i zwiąż je u góry jak namiot. Dzięki temu serce rośliny będzie chronione przed wilgocią w zimie.

Woody mulch being spread on the ground around plants.

Grudniowa wskazówka ogrodnicza: chroń rabaty warzywne na zimę

Możesz już zasiać w ogrodzie warzywa ozime, ale zastosuj warstwę ochronną. Opadłe liście świetnie się do tego nadają, jak opisano powyżej.

Ogrodnictwo zimowe może nadal obejmować zbiory plonów. Pory, kapusta i wiele innych warzyw tolerują mróz i dostarczają świeżych witamin nawet zimą. Niektóre odmiany warzyw, takie jak szpinak i roszponka, wymagają okrycia, aby chronić je przed nocnymi przymrozkami. Niektóre odmiany, takie jak kiełki i pory, mogą pozostać w grządce, w której je zasiałeś jesienią. Chociaż pory pozostają świeże w ziemi, mamy wskazówkę, która ułatwi zbiory w sezonie: przenieś rosnące pory w dogodne miejsce. Aby to zrobić, poczekaj na bezmroźny dzień, aby wykopać łodygi pora wraz z bryłami korzeniowymi, a następnie włóż je do ziemi w dużym pudełku lub wiadrze z otworami drenażowymi. Umieść je w chronionym miejscu blisko ściany, a plony możesz zbierać cały czas!  

Prace w ogrodzie zimą: pielęgnacja drzew owocowych

W szczegolności młode drzewa owocowe są narażone na ryzyko pękania dolnej części pnia zimą ze względu na zmiany temperatury. Te miejsca są wówczas bardzo podatne na choroby i grzyby.

Close-up of a fruit tree trunk being painted with white limewash paint.

Aby temu zapobiec, pokryj dolną część pnia białą farbą wapienną; odbija to światło słoneczne i minimalizuje wahania temperatury. Ponieważ drzewo nagrzewa się mniej w ciągu dnia, kora również nie pęka z powodu dramatycznych zmian temperatury w chłodne zimowe noce.

Najpóźniej do grudnia należy koniecznie usunąć liście spod drzew owocowych oraz „mumie owocowe” – pomarszczone owoce, które jeszcze pozostają na drzewie. Trwałe zarodniki grzybów i wiele innych szkodników hibernują w liściach i starych owocach i tym samym mogą natychmiast zacząć się rozprzestrzeniać po zakończeniu zimy. Do tego czasu strąć martwe owoce kijem lub użyj zbieracza jabłek, a następnie wyrzuć je do pojemnika na odpady domowe lub organiczne – nie umieszczaj ich na stercie kompostu, ponieważ zarodniki mogą być niezwykle trwałe i mogą zainfekować Twój kompost. Dotyczy to również opadłych owoców, opadłych liści i resztek po zbiorach warzyw. Usunięcie ryzyka infekcji to dobry sposób na uniknięcie konieczności późniejszego stosowania bardziej rygorystycznych środków ochrony roślin.

Prace w ogrodzie zimą: co robić w styczniu

W styczniu nie ma zbyt wielu prac ogrodniczych, które trzeba wykonać – możesz odpocząć. Uważaj jednak na śnieg: jeśli zgromadzi się na delikatnych roślinach, mogą łatwo pęknąć pod jego ciężarem. Usuń więc biały puch, zanim jego nadmiar opadnie na liście. Zimozielone rośliny i rośliny o delikatnych, rozgałęzionych pędach stanowią idealne miejsce do gromadzenia się śniegu i są szczególnie zagrożone.

Woody branches being cut with STIHL PG 20 bypass secateurs


Prace w ogrodzie zimą w styczniu: przycinanie odmładzające i rozmnażanie sadzonek

W styczniu rośliny mogą być w stanie uśpienia, ale to nie znaczy, że nie można nic zrobić, aby je pielęgnować. To doskonały czas na cięcie i usuwanie starego drewna, co sprzyja nowym kwiatom i lepszym owocom: wszelkie krzewy, które urosły zbyt gęsto, można usunąć piłą w dni bez mrozu. Nieproduktywne krzewy owoców miękkich, takie jak porzeczki i agrest z omszałymi gałązkami lub wyblakłe krzewy ozdobne, można w razie potrzeby odmłodzić: brutalne cięcie daje im nowe życie. Można je wszystkie przyciąć do wysokości 10 cm nad ziemią.

Nasza rada: zanim przytniesz roślinę w celu odmłodzenia, zwiąż ją liną – dzięki temu będziesz mieć ładny, schludny pakiet do wyrzucenia, gdy skończysz.

W przypadku większości roślin kawałki jednorocznego pędu o grubości ołówka można natychmiast pobrać do rozmnażania jako sadzonki. Każde cięcie powinno mieć w przybliżeniu tę samą długość co sekator i mieć pączek (oczko) na górze i na dole. Świeżo ścięte sadzonki należy wkładać pojedynczo do piasku lub, jeśli masz lekką glebę ogrodową, bezpośrednio do grządki. Podczas cięcia należy zawsze zwracać uwagę na kierunek wzrostu, ponieważ pędy nie będą rosły, jeśli zostaną posadzone do góry nogami. Kiedy widzisz wzrost pąków, wiesz, że sadzonka się zakorzeniła.

Prace w ogrodzie zimą: pielęgnacja stawu

Jesienią długie pędy sitowia i wielu innych roślin bagiennych zamierają całkowicie, dlatego należy je przyciąć tuż przed ponownym pojawieniem się pąków, najpóźniej wiosną. Często rosną bardzo daleko od brzegu, więc przycięcie ich może nie być takie proste. Jeśli możesz poczekać, aż staw zamarznie na tyle, aby utrzymać Twoją wagę, w styczniu możesz z łatwością wykonać tę pracę za pomocą kosiarki lub sekatora.

Jeśli masz podwodne rośliny, pamiętaj o usunięciu śniegu ze stawu zimą, aby zapewnić im światło potrzebne do życia. Usuń śnieg lub zdmuchnij go z zamarzniętej powierzchni za pomocą dmuchawy. Jeśli masz ryby, potrzebujesz otworów w lodzie, aby umożliwić wymianę gazową – ale nie tylko wycinaj dziurę! Może to spowodować porażenie prądem, które jest śmiertelne dla ryb i innych zwierząt. Możesz kupić specjalne środki zapobiegające oblodzeniu do stosowania zimą lub zastosować metodę „zrób to sam”: postaw patelnię kuchenną na zamarzniętej powierzchni, napełnij ją wrzącą wodą i poczekaj, aż wytopi się dziura. Jeśli nie chcesz mieć do czynienia z lodem, dostępne są pompy stawowe, które zadbają o wymianę gazową.

Zbliżenie na sadzonki uprawiane w małych tacach rozmnożeniowych

Prace w ogrodzie zimą: co robić w lutym

Luty przynosi oczekiwanie na nadchodzące cieplejsze miesiące, a Twoje prace w ogrodzie obejmą na przykład pielęgnację drzew owocowych. Jest to również dobry moment na przerzedzanie grządek. Ten miesiąc to przede wszystkim przygotowanie roślin na nadejście wiosny.

Prace w ogrodzie zimą: zacznij sadzić sadzonki i młode ziemniaki

Aby przyspieszyć uprawy ogrodowe, nasiona pomidorów i innych odmian, które wolniej kiełkują, można wysiewać w pomieszczeniach zamkniętych już w lutym. Jasne miejsce lub sztuczne oświetlenie zapewniają dobry start nowym pędom, tak że do czasu sadzenia ich w szklarni lub ogrodzie od połowy maja sadzonki są już silnymi młodymi roślinami.

Jeśli znajdziesz stare nasiona i nie masz pewności, czy warto je uprawiać, możesz przeprowadzić test kiełkowania zimą: po prostu umieść część nasion na wilgotnym ręczniku kuchennym i pozostaw do wykiełkowania. Jeśli nic się nie stanie lub wykiełkuje mniej niż połowa, nasiona nie nadają się już do użytku. Jeśli jednak wykiełkują, resztę nasion można wysiać w ciągu kilku tygodni.

A hand wearing a black fingerless glove holds a new potato

Kolejna wskazówka ogrodnicza na późną zimę: to czas na rozpoczęcie uprawy nowych ziemniaków. Można je wstępnie wykiełkować w jasnym miejscu, aby przygotować je do sadzenia w ogrodzie. Upewnij się jednak, że wybierasz odpowiednią odmianę ziemniaków, ponieważ już w tym momencie powinny kiełkować tylko prawdziwe młode ziemniaki.

Prace w ogrodzie w lutym: przycinanie drzew owocowych

Kiedy z drzew opadną liście, warto przerzedzić koronę. Zimą jest to znacznie łatwiejsze zadanie, ponieważ gałęzie są dobrze widoczne. Zalecamy cięcie późną zimą, jednak zawsze w okresie bezmrozowym, gdyż nowe miejsca cięcia są podatne na uszkodzenia. Przycinanie drzew owocowych o tej porze roku oznacza wypuszczenie wielu zdrowych, nowych pędów, gdy dni stają się dłuższe – szczególnie jeśli drzewa w Twoim ogrodzie były w stanie optymalnie zaopatrzyć swoje wewnętrzne rezerwy w poprzednim sezonie. W dalszej części roku należy jedynie przerzedzić korony i usunąć pędy wodne oraz odrosty; nie kieruj się starym powiedzeniem ogrodniczym, które mówi, że powinieneś móc rzucić kapeluszem przez koronę, ponieważ ma to znaczenie tylko w przenośni.

 

Podsumowanie: prace w ogrodzie zimą

  • Przygotuj ogród do zimy już od października
  • Rośliny śródziemnomorskie i inne niemrozoodporne rośliny doniczkowe należy chronić przed pierwszymi przymrozkami
  • W grudniu czas w ogrodzie należy poświęcić głównie na przygotowanie się na najzimniejszą porę roku poprzez okrywanie i ochronę roślin. W styczniu chroń rośliny przed śniegiem, unikając uszkodzeń spowodowanych przez ciężkie osady
  • Od lutego parapet staje się miejscem do sadzenia nasion lub kiełkowania nowych ziemniaków